"Προς τον Θεόδουλο, Λόγος περί νήψεως και αρετής χωρισμένος σε 203 κεφάλαια (τα λεγόμενα αντιρρητικά και ευκτικά)"
Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος - από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών
1.
Η νήψη είναι μια μέθοδος και επιστήμη, η οποία απαλλάσσει τον άνθρωπο –
με την βοήθεια του Θεού – τελείως από εμπαθείς σκέψεις και λόγους και
από πονηρά έργα, αν εξακολουθεί ο άνθρωπος την πνευματική αυτήν μέθοδο
επί πολύν καιρό και την εφαρμόζει με προθυμία. Η νήψη χαρίζει επίσης
ασφαλή γνώση του ακαταλήπτου Θεού, όσο είναι δυνατόν, και λύση θείων και
κρυπτών μυστηρίων. Επίσης με αυτήν κατορθώνει ο άνθρωπος να εκπληρώσει
όλες τις εντολές της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και αυτή παρέχει
όλα τα αγαθά του μέλλοντος αιώνος. Αυτή είναι κυρίως η καθαρότητα της
καρδιάς, η οποία λόγω του μεγαλείου και της ωραιότητάς της, ή, για να
κυριολεκτήσω, λόγω της αμέλειάς μας είναι πάρα πολύ σπάνια σήμερα στους
μοναχούς. Αυτήν ο Χριστός την μακαρίζει με αυτά τα λόγια: «Μακάριοι όσοι
έχουν καθαρή καρδιά διότι αυτοί θα αντικρύσουν τον Θεό»(1). Τέτοια
λοιπόν που είναι, χρειάζεται και μεγάλο τίμημα για να την αγοράσεις. Η
νήψη, όταν πολυκαιρίσει στον άνθρωπο γίνεται οδηγός σωστού και θεάρεστου
βίου. αυτό είναι και η επισφράγιση της θεωρίας. Μας διδάσκει να
κινούμε δίκαια και τα τρία μέρη της ψυχής (το λογιστικό, το θυμικό και
το επιθυμητικό), και να φυλάγομε με ασφάλεια τις αισθήσεις μας. και τις
τέσσερις γενικές αρετές (φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη) τις
μεγαλώνει κάθε μέρα σ’ εκείνον που την κατέχει.
2. Ο μέγας νομοθέτης Μωυσής, ή
μάλλον το Πνεύμα το Άγιο, θέλοντας να φανερώσει πόσο άμεμπτη και καθαρή
και γενική και υψοποιός είναι η αρετή της νήψεως, και θέλοντας να
διδάξει πως να την αρχίζουμε και να την εκτελούμε, λέει:
